برگرفته از تبیان: معمولاً متخصصین و مشاورین امر ازدواج در بیان یك سن مشخص برای ازدواج نظری خاص دارند و هریك براساس تفكرات و نظرات خود محدوده سنی را برای انجام ازدواج موفق معرفی می نمایند.
در این مقاله بر آن شدیم تا سن ازدواج را از دیدگاه آیات و روایات بررسی نماییم.
در قرآن كریم «سن» خاص و معینی برای ازدواج بیان نشده، ولی از واژگانی همچون «بلوغ»، «بلوغ حُلُم»، «بلوغ نكاح» و «بلوغ اَشُدّ» به عنوان سن بلوغ و ازدواج افراد نام برده شده است.
در قرآن از سه نوع بلوغ، یاد شده است:
1. بلوغ حُلُم: بلوغی است که نوجوان در آن دارای خواب و رویاهای شیرین است. در این دوره غریزه و تمایلات جنسی در او بیدار می‌شود، دنیای متفاوت زن و مرد را می‌شناسد و خود را یک مرد، یا یک زن که در آینده همسر و پدر یا مادر می بینید.[1]
مصداق از بلوغ حلم در قرآن كریم رسیدن به دو بلوغ جنسی و عقلی است.
خداوند در سوره نور آیه 59 می فرماید: "به هنگامی که فرزندان به مرحله رشد جنسی رسیدند در هنگام ورود بر پدر و مادر باید کسب اجازه کنند و سرزده بر آنان وارد نشوند. "
2. بلوغ نِکاح: «وَ ابْتَلُواْ الْیَتَامَی حَتَّی إِذَا بَلَغُوا النِّكَاحَ فَإِنْ آنَسْتُم مِّنْهُمْ رُشْداً فَادْفَعُواْ إِلَیْهِمْ أَمْوَالَهُمْ؛[2] یتیمان را آزمایش كنید تا هنگامی كه بالغ شده و به نكاح (همسرگزینی) تمایل پیدا كنند. اگر آنان را به درك مصالح زندگانی خود آگاه یافتید، اموالشان را به آنان بدهید. »
در تفسیر مجمع البیان آمده است که « منظور از بلوغ نکاح این است که افراد از نظر جسمی و روحی به مرحله‌ای از کمال برسند، که بتوانند تشکیل خانواده دهند و از عهده وظایف خانوادگی برآیند. منظور این نیست که فقط محتلم شوند، زیرا نه احتلام، دلیل رشد کامل جسم و روح است و نه عدم احتلام، دلیل عدم رشد کامل جسم و روح است. »
شیخ طوسی نیز می گوید: «معنای بلوغ نكاح آن است كه فرد به مرحله توانایی بر هم خوابگی و تولید نسل برسد.»[3]
3.بلوغ اَشُّد: بلوغ اشد شامل همه بلوغ هاست. یعنی اگر کسی به همه بلوغ ها برسد، به بلوغ اشد رسیده است.
« وَلَمَّا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَاسْتَوَى آتَیْنَاهُ حُكْماً وَعِلْماً وَكَذلِكَ نَجْزِی الْمُحْسِنِینَ؛ هنگامى كه (موسى) نیرومند و كامل شد، حكمت و دانش به او دادیم و این‌گونه نیكوكاران را جزا مىدهیم.[4]»
از موارد بالا می توان به این نتیجه رسید كه از نظر قرآن سن ازدواج فرد زمانی است كه وی احساس نیاز به ازدواج، توانایی هم خوابگی، قدرت تولید نسل و ... را در خود ببیند.
علاوه بر این آیات قرآن، برخی روایات از اهل بیت (علیها سلام) نیز به جای مانده است كه به جوانان توصیه می كنند در آغاز جوانی ازدواج نمایند.
پیامبر(صلی الله علیه و آله) فرمودند: «مَا مِن شَابٍّ تَزَوَّجَ فِی حَداثَهِ سِنِّهِ اِلّا عَجَّ شَیطَانُ یَا وَیلَهُ یَا وَیلَهُ عَصَمَ مِنّی ثُلُثَی دِینَهُ؛[5] هر کس در ابتدای جوانی ازدواج کند شیطان فریاد می‌زند: فریاد از او، فریاد از او، دو سوم دینش را از دستبرد من نگاه داشت.»