در طب سنتی بیشتر از اینکه بلند کردن موها توصیه شود, کوتاه کردنش توصیه شده. طب سنتی می گوید تراشیدن موی سر, دارای این خواص است: زیاد شدن نور چشم, جلوگیری و رفع شوره, ازبین رفتن چربی اضافه, رفع سردرد.
به اعتقاد طب سنتی, بعد از تراشیدن سر, چون پیاز مو تحت تاثیر تشعشعات خورشید قرار می گیرد قوی می شود. البته طب کلاسیک در این مورد, با طب سنتی موافق نیست. در عین حال متخصصان پوست می گویندکوتاه کردن موها باعث کاهش آسیب های محیطی به ساقه مو می شود و در نتیجه در مواقعی که ریزش مو ناشی از کشش و یا شکستن ساقه مو باشد به درمان آن کمک می کند. همچنین به عقیده برخی تراشیدن مو باعث تحریک موها به وارد شدن به فاز رشد می شود اما این مساله در دراز مدت تاثیری در افزایش موها ندارد.
1- تراشیدن مو, آن را پرپشت نمی کند
باور عمومی این است که تراشیدن مو باعث پرپشت شدن و ضخیم شدن موها می شود. برای همین هم خیلی ها تراشیدن موی سر را توصیه می کنند. اما طب سنتی هم این موضوع را تایید نمی کند, چه برسد به طب کلاسیک. قسمتی از مو که بالاتر از سطح پوست قرار دارد, بافتی مرده است و هر کاری که روی آن انجام شود, بر رشد مو تاثیر نخواهد گذاشت. طب سنتی هم می گوید تراشیدن مو ریشه آن را قوی می کند اما نمی گوید مو را ضخیم می کند. پس این باور از کجا آمده؟
واقعیت این است که این فقط یک خطای دید است. نوک موهای تازه رشد کرده به دلیل تراشیده شدن, برشی خشن دارد که به ضخیم تر و تیره تر دیده شدن آن کمک می کند. تراشیدن موها حالت مخروطی نوک موها را از بین می برد و در نتیجه موها زبر و ضخیم به نظر می آیند.
2- سر نوزادان را باید تراشید؟
باز هم بر خلاف توصیه های طب ایرانی, متخصصان پوست و مو, تراشیدن موی نوزادان را توصیه نمی کنند. آنها می گویند این کار هیچ تاثیری در رشد موها نداشته و گاهی نیز به ریشه مو آسیب می رساند, چراکه نوزادان در یک سال اول زندگی دارای موهایی کرک مانند و بسیار ضعیف هستند که در طول یکسال به تدریج می ریزد و پس از آن موهای دائمی کودک رشد خواهند کرد. متخصصان می گویند وارد شدن فشار و یا ضربه به ریشه موی نوزادان, حتی ممکن است موجب ریزش مو و کندی رشد موها شود و برای همین هم به والدین توصیه می شود حتی از شانه کردن موهای نوزاد با شانه های غیر استاندارد و بستن موی سرشان هم پرهیز کنند؛ چه برسد به تراشیدن. برای همین متخصصان, تراشیدن موی بچه ها را بعد از یک سالگی توصیه می کنند.
3- سر تراشی در طول تاریخ
هزار سال قبل هم شاعر گفته: سرم را سرسری نتراش ای استاد سلمانی... اما استفاده از تیغ برای زدودن موها به 3 یا 4 هزار سال پیش برمی گردد. شواهد تاریخی نشان می دهد که در آن زمان از سنگ چخماق برای درست کردن تیغ های یکبار مصرف استفاده می شده. بعد از آن هم ساخت تیغ های مسی آغاز شده که تا امروز هم در برخی کشورها رواج دارد. درحال حاضر دو نوع کلی از تیغ های اصلاح وجود دارد, تیغ های مستقیم که در آرایشگاه های مردانه مورد استفاده قرار می گیرند و دسته دیگر تیغ های ایمنی هستند که در انواع مختلف مانند تیغ های دو لبه و یکبار مصرف ساخته می شوند. البته امروزه نباید از ماشین های اصلاح هم غافل شدن که به وسیله تیغ های دوار که پست یک صفحه فلزی سوراخ سوراخ قرار دارند, کار می کنند.
اگر بخواهیم این سه روش را از نظر بهداشتی اولویت بندی کنیم, باید بگوییم سالم ترین روش, تیغ های یکبار مصرف استاندارد است (البته با ملاحظات بهداشتی مثل اینکه تاریخ مصرفش نگذشته باشد یا باز نباشد, که در آن صورت احتمال ابتلا به عفونت های قارچی را بالا می برد), و بعد دستگاه های ریش تراش و بعد تیغ های قدیمی.
4- چه وقت تراشیدن موی سر ضروری است؟
غیر از نشان دادن همدردی, بعضی وقت ها تراشیدن مو ضروری است. مثلا قبل از جراحی روی سر. اصولا قبل از هر جراحی ای, موها باید برداشته شوند تا خطر عفونت کم شود. حتی قبل از لیزر درمانی هم این اتفاق باید بیفتد؛ البته اینجا برای اینکه موها با اشعه لیزر نسوزند. در افرادی که بیماری های عفونی دارند (عفونت هایی از قبیل شپش, قارچ و کچلی و زرد زخم) موها مخفی گاه عوامل میکروبی هستند و توصیه می شود موها کوتاه شوند تا فرآیند درمانی طی شود ولی پس از درمان, این بیماران می توانند مطابق عرف و استانداردهای اجتماعی دوباره موهایشان را بلند کنند. وقتی موهای فرد بیمار بلند است نمی توان به راحتی داروها و پمادها را روی پوست سر مالید و آثار درمانی مطلوب را انتظار داشت. به همین دلیل, به افرادی که به بیماری های پوست و موی سر دچارند توصیه می شود موهایشان را کوتاه کنند تا راحت تر از پمادها و داروها استفاده کنند.
5- چه وقت تراشیدن موی سر ممنوع است؟
تقریبا هیچ منع جدی برای تراشیدن مو وجود ندارد. اما از آنجا که تراشیدن مو, ممکن است سبب بریدگی و تحریک پوست و یا باعث موهای درون روییده شود, برای موهای فرفری و پوست های تحریک شده و جوشدار توصیه نمی شود. مخصوصا که تراشیدن مو تقریبا همیشه مقداری از مو را روی صورت یا بدنتان باقی می گذارد مگر اینکه دوباره و دوباره این کار را تکرار کنید که البته این تکرار بی خطر نیست. چون ممکن است تحریک پذیری پوست تان زیاد شود.
6- تراشیدن موی سر برای بچه مدرسه ای ها خوب است؟
این هم سوالی است که خیلی ها می پرسند. متخصصان می گویند اگر پسربچه ها بهداشت قابل قبولی داشته باشند و استحمام روزانه را انجام دهند و بهداشت فردی و خانوادگی شان در حد مطلوب و مناسبی باشد, کوتاه کردن مو با نمره 4 ضرورتی ندارد ولی در پسربچه هایی که از بهداشت مناسبی برخوردار نیستند کوتاه کردن موها لازم است چون در محیط های عمومی, خطر عفونت هایی مثل کچلی, شپش و حتی قارچ های پوست و موی سر بیشتر می شود. کوتاه کردن موها از لانه گزینی عوامل عفونی مانند کچلی و شپش و زردزخم جلوگیری خواهد کرد. وقتی موها کوتاه تر باشند در هنگام استحمام پوست سر راحت تر پاک می شود و عوامل دارویی و شست و شو دهنده بهتر می توانند به پوست سر و اطراف موها نفوذ کنند و میکروب ها را از بین ببرند.
چرا حاجی ها موی سرشان را می تراشند؟
با همه اینها, برای عموم مردم, موی سر اهمیت زیادی دارد. راز سر تراشیدن هم همین است؛ این است که آدم غرور و کبر و نخوت و منیت را از خودش دور کند؛ در واقع خودش را بشکند. البته طاسی هم برای خودش مدی است و خیلی ها که ریزش موی آندروژنیک دارند و بخشی از موهایشان ریخته, کلا موی سرشان را می تراشند تا خوش تیپ تر به نظر برسند.
بنابراین, نفس سرتراشی نیست که اهمیت دارد, مهم این است که انگیزه شما از تراشیدن سرتان چه باشد.
روان شناسی تراشیدن سر
شکی نیست که مو تاثیر قابل توجهی در «احساس زیبایی» دارد. احساس زیبایی البته با خود زیبایی متفاوت است. برای همین هم متخصصان می گویند اثر روانی تراشیدن موها, در هر کسی متفاوت است. حتی اینکه بچه ها پس از تراشیدن سر احساس بدی پیدا کنند و اعتماد به نفس آنها دچاراختلال شود بستگی به نوع تربیت و شرایط اجتماعی دارد که کودکان در آن بزرگ شده اند. البته امروزه به طور معمول و مخصوصا در شهرهای بزرگ, از ته تراشیدن موها برای پسرها خوشایند نیست و بیشتر پسربچه ها دوست ندارند با این وضعیت در جامعه حاضر شوند.